Ny Neo-Kolonialisman’i Madagasikara (Malagasy)
- Miles Henderson
- Oct 8
- 4 min read
"Tsy mbola nisy fotoana akory izay nahafahan’ny vintana nanatanteraka ny fanantenan’ny vahoaka mijaly. Ny hetsika, ny fianteherana amin’ny tena, ny fahitana ny tena sy ny ho avy ihany no fomba nahafahan’ny voageja nahita sy nahatsapa ny fahazavan’ny fahafahany. -- Hon. Marcus Garvey
Ny tanora Malagasy, rehefa miditra ao anatin’ny taonjato faha-21 ianareo, dia manodidina mijery ny zava-sarotra amin’ny fiainana ao amin’ny firenena iray izay tsy mahavita manome akory ireo filàna fototra. Ny hetsi-panoherana iraisam-pirenena izay notarihin’ny taranaka Malagasy Gen Z dia efa nahazo laza sy fandrakofana maneran-tany.
Eo anoloan’ity hetsika ity no misy ny mpianatra oniversite. Ny mpianatra oniversite no solontenan’ny hoavin’ny firenena sy ny heriny. Izy ireo no mpanoratra ny tantara, ny vintana ary ny fampandrosoana. Ity taranaka Malagasy ity dia nandà ny fepetra nanjo azy ary tapa-kevitra hanova ny hoaviny sy ny hoavin’ny fireneny.
Ny hetsika voalohany nataon’ny tanora, na dia niainga tamin’ny tsy fisian’ny rano sy herinaratra aza – izay zo fototra maha-olombelona amin’ity taonjato ity – dia nivoatra ho antso hanaovana ny fialan’ny filohan’i Madagasikara amin’izao fotoana izao, Andry Rajoelina. Na dia maneho ny tsy fahatomombanan’ny firenena aza i Rajoelina, dia tsy ny fialany no hanova ny rafitra neo-kolonialy manenjika ny firenena. Ny tantaran’i Madagasikara, amin’ny maha-zanatany frantsay azy taloha, dia iray amin’ireo tranga faran’izay ratsy indrindra amin’ny fanjanahantany — ary angamba koa iray amin’ireo mbola mitohy indrindra noho ny rafitra ara-bola CFA Franc sy ireo fifandraisana maoderina feno fampiasana amin’ireo zanatany afrikaniny taloha.
Ny fitondrana ankehitriny eto Madagasikara, toy ny ankamaroan’ny mpitondra afrikanina teo aloha, dia miasa ao anatin’ny rafitra iray izay mametraka fitokisana sy fiankinana, na iza na iza no eo amin’ny fitondrana. Ny harena voajanahary, ny akora sarobidy, ny fambolena ary ny haren’i Madagasikara dia alefa mankany Eoropa amin’ny alàlan’ny orinasa iraisam-pirenena, raha mbola mitotongana anaty fahantrana kosa ny vahoaka Malagasy. Ity fahantrana ity dia manompo vahiny amin’ny sehatra fizahan-tany feno fampiasana, ary ny firenena dia tsy natao hampandroso tena fa hanompo ny hafa. Noho izany, tsy resaka rano sy herinaratra intsony izao ny korontana fa resaka fanoherana amin’ny modely mpamaky voly izay noforonina tany Paris sy tohanan’ny renivola vahiny.
Ny Neo-kolonialisma dia voafaritra ho dingana farany amin’ny fanjanahantany. Kwame Nkrumah, ilay mpaminanin’ny Pan-Afrikanisma sy filoha voalohan’i Ghana, dia efa nampitandrina antsika amin’io loza io. Tao amin’ny asany lehibe Neo-Colonialism: The Last Stage of Imperialism, dia nosoratany hoe:
“Ny votoatin’ny neo-kolonialisma dia ny hoe ny fanjakana voakasik’izany dia, amin’ny teoria, mahaleo tena sy manana ny endriky ny fiandrianana iraisam-pirenena rehetra. Raha ny tena marina anefa dia ny rafitra ara-toekareny sy ny politikany dia fehezin’ny hery ivelany.”
Indrisy, Madagasikara dia nahazo fahaleovantena anarana fotsiny, fa ny fifehezana marina dia mbola any ivelany.
Noho izany, amin’izao fotoana izao, ny tanora Malagasy sy ny vahoaka amin’ny ankapobeny no hamaritra ny làlan’ny firenena. Tokony ho fotoana handinihana indray ny hevitra momba ny firenena izany, amin’ny fametrahana tanjona mankany amin’ny fahaleovantena marina sy fanapahan-kevitra amin’ny ho aviny, fa tsy fijanonana amin’ny sarin-tena fahaleovantena fotsiny.
Ny foto-pampandrosoana tokana maharitra dia Pan-Afrikanisma.
Ny Pan-Afrikanisma dia fanambaran’ny firaisan’ny kolontsaina, toekarena ary politika eo amin’ny mainty hoditra rehetra sy ny razambe afrikana, na eto amin’ny kaontinanta na any am-piarahamonina maneran-tany.
Tsy afaka hisaraka amin’izao tontolo izao i Madagasikara. Raha tsy amin’ny alàlan’ny fifandraisana mazava sy feno tetika amin’ny Tontolo Mainty dia tsy hahazo fanohanana iraisam-pirenena ilaina izy mba hiala amin’ny fatoran’ny neo-kolonialisma. Tahaka an’i Burkina Faso izay nampiavaka ny tenany tamin’ny fanekena ny foto-kevitr’ny Pan-Afrikanisma, ka nahazo fanohanana avy amin’ny Tontolo Mainty rehefa nandroso sy niaro tena tamin’ny fidiran’ny hery vahiny, ka nahafahany namolavola indray ny fifandraisany amin’ny hareny manokana.
Afaka manao toy izany koa i Madagasikara. Saingy miankina amin’ny fandraisan’i Madagasikara ny tenany ho isan’ny Tontolo Mainty izany — amin’ny maha-mpikambana mavitrika azy sy amin’ny fanekena ny foto-pinoana amin’ny fikatsahana mamirapiratra ny firaisam-pirenena Mainty. Ny Tontolo Mainty, izany hoe i Afrika Mainty sy ny Diaspora-ny, rehefa tafaray ihany no afaka miaro tanteraka ny fiandrianany, ny fampandrosoany, ary ny vahoakany amin’ny fikasana vahiny.
Ny vokatry ny fanjanahantany dia nisy fiantraikany mivantana tamin’ny rafitra fanabeazana, tsy eto Madagasikara ihany fa manerana an’i Afrika. Ny iray amin’ireo ezaka fototra hanarenana ny firenena dia ny fanabeazana izay manangana fahaiza-manao, toetra ary fomba fisaina sahaza ny hanomana ny mpianatra ho fitaovana ho an’ny tenany sy ny fireneny. Fanabeazana manasongadina ny fijery manerantany, ny fisainana Pan-Afrikanina, ny fiarovana ny lova ara-kolontsaina sy ara-tantara, miaraka amin’ny fahitana Afro-Futurista ny ho avy izay tohanan’ny fahaiza-teknolojika.
Rehefa voatsapa ny fitokisana neo-kolonialy, dia tsy maintsy mamolavola fitarihana vaovao isika handresy izany.
Izaho dia Miles Henderson, Mpanorina sy Tale Mpanatanteraka amin’ny rafitra Pan-Afrikanina naorin’ny tanora, ary namorona sehatra manatanteraka izany tanjona izany — True Culture University.
Ny True Culture University Ecosystem, dia tetikasa 10 taona mikendry ny hanangana tambajotra maneran-tany amin’ny mpianatra mainty hoditra, mampiseho sy manamafy ny tanjon’ny Pan-Afrikanisma amin’ny alàlan’ny endrika sy sehatra isan-karazany. TCU dia manamora ny fifankahazoana, ny fifandraisana, ary ny fiaraha-miasa eo amin’ny mpianatra mainty maneran-tany sy eto an-toerana.
Ny tambajotra oniversite-ntsika dia efa manana sampana 17 any Etiopia, Kenya, Ghana, Senegaly, Brezila, Karaiba ary Etazonia. Ireo sampana ireo dia tsy fikambanana fotsiny, fa toerana famolavolana fitarihana sy fanabeazana, manofana taranaka vaovao amin’ny fisainana sy ny fahaiza-manao ilaina hahatakatra fa amin’ny alàlan’ny fiaraha-miasa maneran-tany, fanabeazana ary teknolojia ihany no ahafahana manatanteraka ny foto-panahin’ny Pan-Afrikanisma.
Amin’ny alàlan’ny tambajotra maneran-tany an’ny TCU, ny mpianatra dia hahazo fitaovana, loharano, fifandraisana, ary fidirana amin’ny rafitra anisan’izany ny sehatra ara-fiarahamonina, ny mpandahateny, ny fampianarana ary ny tetikasa ara-barotra izay hanakaiky sy hanaparitaka ny fikatsahana Pan-Afrikanina eto Madagasikara.
Manasa amim-pahatsorana ny mpianatra oniversite rehetra eto Madagasikara aho mba hanatevin-dy ny tambajotrantsika sy hanangana ny fikambanan’ny True Culture University eny amin’ny oniversitenareo. Tsy ny hoavin’i Madagasikara ihany no eo an-tanànanareo, fa ny anjara toeranareo ao amin’ny Tontolo Mainty ihany koa.
Zarao amin’ny hafatra ho an’ny mpianatra oniversite hafa ity lahatsoratra ity.
Comments